Fareed Zakaria: Çin'in Yaklaşan Zorlukları

PEKİN Singapur'un eski dışişleri bakanı George Yeo, "Hepimiz Pekin ile Washington arasındaki zıtlıktan etkilendik" dedi. İki başkentteki yönetim kalitesinden, özellikle de Asya'da yaygın olan, Amerika Birleşik Devletleri'nin kamu politikasını yeterlilikle yürütme yeteneğini kaybettiği duygusundan bahsediyordu (bkz. Irak, Obamacare). Öte yandan Pekin, Çin'i muhtemelen on yıl içinde dünyanın en büyük ekonomisi haline getirecek bir dizi reformu dikkatli ve sistematik bir şekilde planlıyor. Karşıtlık özellikle dikkat çekicidir çünkü Çin büyük zorluklarla karşı karşıyadır ve bir zamanlar hızlı büyüyen birçok gelişmekte olan ülkeyi etkileyen "orta gelir tuzağı"ndan geçerken büyük ekonomik, politik ve sosyal reformlar yapmak zorunda kalacaktır. Amerika Birleşik Devletleri ise dinamik ve büyüyen toplumuyla dünyanın en yenilikçi ekonomisi olmaya devam ediyor. Altyapı, haklar ve göç gibi çeşitli konularda sağduyulu politikalara ihtiyacı var. Ancak yine de Washington'da önümüzdeki birkaç yıl içinde bu cephelerin herhangi birinde ilerleme kaydedileceğini öngörmek zor. Yeo ve ben, küresel bir düşünce kuruluşu olan Berggruen Enstitüsü tarafından Başkan Xi Jinping de dahil olmak üzere ülkenin üst düzey liderleriyle toplantılar yapmak üzere Çin'e davet edilen bir grup ziyaretçi arasındaydık. Çin'i ziyaret ettiğim 20 yılı aşkın süredir herhangi bir noktada olduğundan daha güvenli ve rahattılar. Geçmişte Çin'in zayıflıklarından ve sorunlarından bahsediyorlardı ve her zaman ülkelerinin ABD'nin ne kadar gerisinde olduğundan bahsediyorlardı. Bu ziyaretimde bunun hakkında çok az şey duydum. Ancak ülke her yerden fikir ve en iyi uygulamaları aramaya devam ediyor. Xi bize "Çin'in şu ana kadar başarılı olmasının nedenlerinden biri de bizim diğerlerinden, hatta Singapur gibi küçük ülkelerden bile öğrenmeye istekli olmamızdır" dedi. Bugünkü görev çok büyük ama geçmişte olduğundan daha büyük değil. Çin'in orijinal piyasa odaklı reformları, lideri Deng Xiaoping tarafından 1978'de duyuruldu. (Tüm ulusal üniversite sistemi on yıldır kapalıyken, sıfırdan bir piyasa ekonomisi yarattığınızı ve bunun için yöneticiler bulduğunuzu hayal edin!) Dünyanın en yalıtılmış ekonomilerinden birini küreselleştiren ikinci reform patlaması, 1993 yılında Başkan Jiang tarafından duyuruldu. Zemin. Bu hafta sonu başlayacak olan Komünist Parti genel kurulu, modern Çin tarihinde reform yönündeki üçüncü büyük hamleyi işaret edecek. Pekin son yıllarda kararsız kaldı. Ne yapması gerektiğini biliyordu ama politik açıdan zor olacak şeyleri ertelemeyi seçti. Bunun yerine, büyümenin her duraksadığı dönemde ekonomiyi canlandırmak için ucuz krediyi teşvik olarak kullandı. Ancak üst düzey yetkililer bunu kabul etti ve bu sefer sözlerini tutmaya kararlı görünüyorlar. Başbakan Li Keqiang gruba, "Krediyi gevşetirsek, mali açığı genişletirsek, bu, yangını söndürmek için yakacak odun taşımak gibi eski bir deyiş gibi olur." dedi. Çin liderleri, "kapsamlı", "ekonomik, sosyal ve politik", "benzeri görülmemiş" piyasa odaklı reformlar sözü verdiler. Bunun ne anlama geldiğini görmek için bekleyip izlememiz gerekecek ama elbette demokrasiye doğru hiçbir adım atılmaması anlamına geliyor. Büyük olasılıkla Çin bürokrasisini daha verimli, etkili ve dürüst hale getirecek idari değişiklikleri içerecektir. Örneğin, uzun süredir yozlaşmış yerel politikacıların hakimiyetinde olan yerel mahkemeler, muhtemelen Amerikan tarzı bir federal dairenin yaratılmasıyla daha etkin hale getirilecek. Aslında ülke şu ana kadar siyasi olarak tam tersi bir yöne doğru ilerleyerek, muhaliflere karşı Maoist kampanyanın bir parçası olarak İnternet'e kısıtlamalar getirdi. Bir katılımcı bunu "ekonomik olarak sağa hareket edebilmeniz için politik olarak sola hareket eden" bir strateji olarak tanımladı. Bunun Deng'in yaklaşımını yansıttığını söyledi; bu, bir keresinde sürücüsüne arabayı sağa çevirirken sol sinyali açması talimatını verdiği bir şakada özetlenmiştir. Çin'e gelen ziyaretçi grubumdaki pek çok kişi, ülkenin bu süreci başarılı bir şekilde yöneteceğinden emindi. Yeo, "Çin'deki yönetici elit, ülkede artan siyasi ve sosyal gerilimlerin tamamen farkında ve bunlara yanıt veriyor ve toplumda ve internette bir miktar açıklığa izin veriyor. Ancak bu gerilimlerin kontrolden çıkmasını önlemek için müdahale etmeye devam edecekler. Onlar mühendisler ve her sistemde işleri yavaşlatmak için biraz sürtüşmeye ihtiyacınız var. Çok fazla sürtünme makineyi durduracaktır, ancak çok azı sistemik istikrarsızlığa neden olacaktır." Bu güçlü bir metafordur. Ancak insan, politik bir sistemin mekanik parçalarla dolu bir makine gibi çalıştırılıp çalıştırılamayacağını merak ediyor. Sonuçta bir ulus, bazen tutkularla, beklentilerle, korkularla ve öfkeyle harekete geçen insanlarla doludur. Bunları yönetmek en iyi mühendisler için bile zorlu bir görev olabilir. Fareed Zakaria'nın arşivinden daha fazlasını okuyun, onu Twitter'da takip edin veya Facebook'taki güncellemelerine abone olun.